Fakty i mity na temat łupieżu

Specjaliści szacują, że z problemem łupieżu mierzy się około 40% populacji, niektóre dane statystyczne mówią nawet o 50%. Zdecydowanie częściej występuje on u mężczyzn niż u kobiet. Pojawia się zwykle w okresie dojrzewania lub później, około czterdziestego roku życia. Na czym polega leczenie łupieżu?

Objawy

Łupież to schorzenie skóry głowy, łatwe do zdiagnozowania, nietrudno bowiem rozpoznać jego objawy. Najpowszechniejszym z nich jest pojawianie się drobnopłatkowego złuszczania się skóry głowy (dobrze znane „białe płatki” spadające na ramiona) oraz świądu. Wyróżniamy trzy typy łupieżu. Pierwszy z nich przyjęło się nazywać zwykłym. Lekarze najczęściej diagnozują go u nastolatków. Charakteryzuje się on pojawianiem się suchych, białych łusek w wyniku nadmiernego złuszczania się naskórka. W przypadkach bardziej nasilonych zaobserwować można na skórze głowy suche, białe hiperkeratotyczne strupy. Drugi typ zwany jest łupieżem tłustym owłosionej skóry głowy. Mamy wówczas do czynienia z uporczywym i niekiedy uniemożliwiającym codzienne funkcjonowanie świądem, stanem zapalnym skóry głowy oraz przylegającymi płatkami. Kolejną cechą owej odmiany jest silny łojotok, obejmujący prócz głowy także okolice czoła, brwi czy ucha zewnętrznego. Specjaliści wyróżniają także tym występujący zwykle u małych dzieci – to łupież biały skóry gładkiej, który pojawia się na twarzy oraz kończynach. Warto jednak pamiętać, iż pojawiająca się u niemowląt żółta bądź brązowawa, silnie łuszcząca się skóra, to nie objaw łupieżu, a ciemieniucha, której objawy są nieco zbliżone.

Przyczyny łupieżu

Za powstanie owych „białych płatków” na skórze głowy odpowiedzialny jest grzyb Malassezia globosa. Jego nazwa pochodzi od nazwiska lekarza J. Malasseza, któremu udało się znaleźć powiązanie pomiędzy występowaniem owego grzyba na skórze a nadmiernym złuszczaniem się skóry. Istnieje szereg przyczyn decydujących o pojawieniu się łupieżu. Pierwszym z nich jest nadmiernie przesuszona skóra (zwykle w okresie zimowym, w czasie przebywania w ogrzewanych pomieszczeniach). Nie bez znaczenia jest także zbyt rzadkie mycie włosów. Wówczas zgromadzony łój i obumarłe komórki naskórka nie są usuwane w odpowiednim czasie. Może skutkować pojawieniem się zmian łupieżowych. W parze z łupieżem dość często idzie także łuszczyca. Charakteryzuje się tym, że w jej trakcie martwe komórki naskórka w dużych ilościach gromadzą się zarówno na skórze głowy, jak i na łokciach czy kolanach. Zdarza się również, że zmiany łupieżowe występują jednocześnie z egzemą – powierzchniowym zapaleniem skóry.

Kosmetyki

Dość często popełnianym (zwłaszcza przez kobiety) błędem jest nadużywaniem produktów kosmetycznych do stylizacji włosów. Gdy ich warstwa nie jest odpowiednio spłukana podczas mycia, na skórze głowy może pojawić się łupież. Analogiczna sytuacja występuje w przypadku nadwrażliwości na któryś ze składników preparatów pielęgnacyjnych (zwykle farb do włosów). Jak twierdzą trycholodzy – nie bez znaczenia jest także ogólne osłabienie organizmu, podatność na alergie, niedostateczna higiena osobista oraz stresujący tryb życia. Dieta uboga w cynk oraz nadużywanie alkoholu także mogą się przyczynić do pojawienia się zmian o charakterze łupieżowym. Długotrwały kontakt skóry z materiałami sztucznymi niekiedy również skutkuje pojawieniem się owej dolegliwości. Zdarza się, że ma on związek z zaburzeniami hormonalnymi.

Trycholodzy oraz dermatolodzy podkreślają zgodnie, iż łupież dość często towarzyszy innym chorobom. Najczęściej wymieniane to: zapaleniu trzustki, cukrzycy, zapaleniu wątroby typu C oraz AIDS. Nierzadko występuje także u pacjentów z padaczką, zespołem Downa oraz chorobą Parkinsona i depresją.

Leczenie łupieżu

Leczenie łupieżu, choć długotrwałe i wymagające wiele systematyczności, potrafi przynieść bardzo dobre efekty. Zwykle trychologia zaleca stosowanie szamponów, maści i płynów o działaniu przeciwłupieżowym. Najczęściej spotykane w nich substancje aktywne to: ketokonazol (wykazujący właściwości antyoksydacyjne oraz przeciwzapalne), siarczek selenu (ograniczający namnażanie grzybów, zmniejszający świąd, zaczerwienienie skóry głowy i nadmierne jej złuszczanie), flutrimazol (działający skutecznie w przypadku grzybów drożdżopochodnych i pleśniowych)oraz pirytonian cynku. Nierzadko w owych preparatach występuje biosiarka, normalizujaca pracę gruczołów łojowych. Gdy jednak choroba ma silny lub przewlekły przebieg, głównymi środkami do walki z nią są sterydy, kwas salicylowy oraz związki siarki. Należy także uświadomić pacjentowi, iż po ustąpieniu objawów nadal trzeba prowadzić odpowiednie działania, chociażby stosując zapobiegawczo preparaty o działaniu przeciwłupieżowym.

Niektórzy pacjenci prócz leczenia farmakologicznego stosują także dodatkowe metody naturalne. Jednym z nich jest płukanka na bazie cytryny lub samodzielnie stworzona maść z kozieradki. Inne naturalne środki działające pomocniczo w przypadku zmian o charakterze łupieżowym to: korzeń łopianu większego, kłącze tataraku zwyczajnego, pokrzywa zwyczajna, brzoza brodawkowata, wyciąg z czarnej rzepy i nasturcji.

Tryb życia

Pacjenci powinni pamiętać również o wprowadzeniu kilku zmian w swym trybie życia. Zaleca się bowiem częste mycie głowy oraz ograniczenie używania kosmetyków do stylizacji włosów. Warto wprowadzić także dietę zawierającą dużo składników bogatych w cynk, kwasy tłuszczowe oraz witaminy z grupy B. Nie zapominajmy również o tym, iż stres wzmaga złuszczanie się naskórka. Warto zatem w miarę możności go unikać lub stosować techniki relaksacyjne.

Na temat łupieżu krąży wiele opinii – zarówno tych prawdziwych, jak i błędnych. Warto zatem przeanalizować najpopularniejsze z nich. Często słyszy się, iż mycie włosów w zbyt gorącej wodzie może spowodować pojawienie się łupieżu bądź nasilić jego objawy. To słuszna teoria, bowiem w ten sposób zaburzamy równowagę hydro – lipidową naskórka. Warto również wspomnieć o tym, iż szampony łupieżowe mogą zwiększać objętość włosów – zatem prócz walorów prozdrowotnych posiadają także te kosmetyczno-wizualne. Nie powinniśmy zaś kłaść się do łóżka z mokrymi włosami, to bowiem sprzyja namnażaniu się grzybów, także tych wywołujących łupież. Po wzmożonym wysiłku fizycznym natomiast powinniśmy umyć włosy – bowiem na skórze spoconej zmiany łupieżowe pojawiają się częściej.

Leczenie łupieżu – mity

Istnieje jednak także kilka mitów dotyczących łupieżu. Pierwszy z nich dotyczy pojawiającego się wówczas świądu. Drapanie skóry głowy w takim przypadku nie przyniesie, jak niektórzy sądzą, spodziewanej ulgi. Może zaś zwiększyć podrażnienia i przyczynić się do łamania i wypadania włosów. Nieprawdziwym jest również stwierdzenie, że łupież występuje jedynie u osób, które nie dbają o higienę osobistą. Oczywiście ów fakt może przyczynić się do jego powstania bądź nasilenia jego objawów, jednak czynników wywołujących owo schorzenie może być wiele.

Do zlikwidowania początkowych objawów choroby może wystarczyć jedynie zakup trychologicznego szamponu przeciwłupieżowego oraz zastosowanie wspomnianych w artykule zmian w trybie życia. Jednak w stanach przewlekłych bądź nasilonych niezbędna będzie wizyta u trychologa, który pomoże wybrać odpowiednią terapię trychologiczną.