Bielactwo – Rodzaje bielactwa, przyczyny, objawy i terapia

Czym jest bielactwo?

Bielactwo to schorzenie zaliczane do grupy chorób autoimmunologicznych. Jego podstawowym objawem jest depigmentacja skóry, czyli pojawianie się na ciele obszarów pozbawionych pigmentu – odbarwionych, białych plam o różnych rozmiarach i kształtach. Jakie leczyć tą przypadłość? Wyjaśniamy!

Bielactwo nabyte – co trzeba wiedzieć?

Bielactwo to choroba, która polega na hipopigmentacji, czyli zmniejszeniu lub zatrzymaniu melaniny przez melanocyty (komórki pigmentowe). W jego przebiegu obserwuje się powstawanie charakterystycznych odbarwień skóry. 

Szacuje się, że bielactwo nabyte dotyka 2% ludzkości, bez względu na rasę i płeć. Na bielactwo może cierpieć każda osoba, niezależnie od wieku.

Choroba może współistnieć z takimi chorobami, jak:

• choroba Gravesa-Basedowa,
• Hashimoto,
• choroba Addisona,
• cukrzycą typu 1 i 2,
• czerniakiem złośliwym,
• chorobą Crohna,
• toczniem rumieniowatym, 
• łysieniem plackowatym.

Osoby, u których diagnozuje się bielactwo nabyte, tracą pigment w komórkach melanocytowych. Depigmentacja najczęściej obejmuje skórę, na której pojawiają się jasne plamy, jednak może dotyczyć także innych struktur, które zawierają melanocyty: tęczówek oczu, włosów czy jamy ustnej.

Pomimo tego, że bielactwo wtórne nie stanowi zagrożenia dla życia, uznaje się je za poważną chorobę. Zmiany depigmentacyjne istotnie oddziałują na psychikę osób chorych, ich zadowolenie z życia i akceptację własnego wyglądu. Wiele osób dotkniętych bielactwem wtórnym cierpi z powodu depresji lub lęku społecznego.

Jakie są przyczyny bielactwa?

Przyczyna występowania bielactwa nabytego nie jest jednoznacznie określona. W medycynie dominują obecnie następujące teorie, które mogą tłumaczyć jego powód:

• autoimmunologiczna – melanocyty zostają uszkodzone na skutek zaburzeń układu immunologicznego,
• neuronalna – za uszkadzanie melanocytów odpowiada mediator neurochemiczny,
• oksydacyjna – melanocyty uszkadzane są przez produkty metabolizmu melaniny,
• genetyczna – melanocyty uszkadzane są na skutek zaistnienia wady genetycznej, uniemożliwiającej ich prawidłowe funkcjonowanie.

Bielactwo nabyte często występuje rodzinnie, jednak sposób dziedziczenia choroby nie został dotychczas poznany. Bez wątpienia osoby, które w najbliższym otoczeniu posiadają bliskich z bielactwem lub innymi chorobami autoimmunologicznymi, znajdują się w grupie zwiększonego ryzyka.

Objawy bielactwa i rozwój choroby

Kiedy melanocyty odpowiedzialne za pigmentację skóry przestają produkować pigment, pojawiają się pierwsze objawy choroby. Najczęściej są to drobne, białe plamki, wyraźnie odcinające się od zdrowej skóry. Ze względu na to, że w pierwszym etapie choroby jest ich niewiele, wielu chorych ignoruje ten objaw.

Niestety, z biegiem czasu ilość wybarwionych miejsc się zwiększa. Coraz większe plamy zlewają się ze sobą, tworząc duże obszary.

Zmiany depigmentacyjne w przebiegu bielactwa najczęściej obserwować można na:

• grzbietach dłoni,
• stopach,
• pachach,
• brodawkach sutkowych,
• szyi,
• twarzy,
• okolicach genitaliów.

U chorych na bielactwo wrodzone może wystąpić również depigmentacja włosów (siwienie) i tęczówki oczu.

Rodzaje bielactwa nabytego 

Na podstawie charakteru oraz ilości zmian depigmentacyjnych wyróżnia się następujące typy bielactwa:

• bielactwo nabyte uogólnione – najczęściej spotykany wariant choroby. Jego charakterystyczną cechą jest depigmentacja dwóch stron ciała, np. lewej i prawej dłoni. Pierwsze objawy bielactwa uogólnionego pojawiają się na rękach i twarzy (zwykle w okolicy oczu i ust). Zmiany, początkowo niewielkie, stopniowo obejmują znaczną część ciała. W pierwszym etapie choroby może dojść do depigmentacji włosów, która przebiega w charakterystyczny sposób: włosy tracą kolor, następuje chwilowe zatrzymanie procesu depigmentacji, a następnie jego nasilenie;
• bielactwo nabyte całkowite – występuje, gdy zmiany depigmentacyjne obejmują niemal całe ciało pacjenta. Jest to odmiana, którą rozpoznaje się stosunkowo rzadko;
• bielactwo nabyte segmentowe – zmiany depigmentacyjne są ograniczone do jednego obszaru na ciele, najczęściej do rąk lub okolic twarzy. Co drugi chory traci również kolor włosów. Bielactwo segmentowe występuje u najmłodszych chorych. Jego objawy postępują przez około rok, po czym zostają zatrzymane;
• bielactwo nabyte ograniczone w postaci skupionej – o tym rodzaju bielactwa mowa, gdy zmiany obejmują jedynie niewielki obszar ciała. Często jest to zaledwie jedna lub kilka jasnych plam, które nie powiększają się i nie atakują innych części skóry.

Terapia bielactwa nabytego

Diagnoza bielactwa nabytego stawiana jest na podstawie fizykalnego badania zmian oraz wywiadu z pacjentem. Szczególnie istotne jest określenie, czy w rodzinie chorego występują przypadki bielactwa lub innych chorób autoimmunologicznych. Niekiedy lekarz może zalecić wykonanie badań laboratoryjnych ze względu na dość częste współwystępowanie innych chorób autoimmunologicznych.

U chorych ze zmianami depigmentacyjnymi niemożliwe jest ich samoczynne odwrócenie. Współczesna medycyna dysponuje jednak terapiami, które mają na celu przywrócenie utraconego barwnika. Do metod terapii bielactwa zalicza się:

• zabiegi z użyciem lasera excimerowego, koniecznie typu exciplex,
• ledoterapię,
• terapię PUVA,
• farmakoterapię – leki o działaniu miejscowym i ogólnoustrojowym.

Pacjenci, u których zdiagnozowano bielactwo nabyte, powinni wprowadzić do swojego życia określone nawyki. Najważniejszym z nich jest ochrona skóry przed słońcem i promieniowaniem UV – stosowanie wysokich filtrów przeciwsłonecznych, noszenie odpowiedniej odzieży i unikanie solariów. Ponadto, konieczne jest stosowanie odpowiednich kosmetyków do pielęgnacji skóry i niewykonywanie tatuażów – jeżeli pacjent miał w planach wykonanie ozdoby na swoim ciele, niestety będzie musiał z niej zrezygnować.

Zapraszamy na konsultację oraz skuteczną i bezbolesną terapię bielactwa do Instytutu Trychologii  w Warszawie, ul. Kolejowa 45A.