Wypadanie włosów – dlaczego włosy wypadają?

Nadmierne wypadanie włosów.

Piękne i zadbane włosy to jeden z najważniejszych atrybutów urody. Jedni są obdarzeni przez naturę pięknymi i bujnymi włosami, inni – stale narzekają na swoją fryzurę. I jedni, i drudzy narażeni są w jednakowym stopniu na pogorszenie kondycji włosów generowane działaniem wielu czynników zdrowotnych czy środowiskowych. Jako paradoks postrzegać można fakt, że w dobie dostępu do doskonałej jakości kosmetyków i zabiegów pielęgnujących włosy, coraz większa liczba osób uskarża się na różnorodne problemy z włosami – ich matowienie, łamliwość, zbyt powolny wzrost czy nadmierne wypadanie. Jacy są główni winowajcy problemów z włosami? I czy można zapobiec ich negatywnemu wpływowi na wygląd i zdrowie włosów?

Jakie są przyczyny wypadania włosów?

Za główne przyczyny wypadania włosów uznaje się:

• zaburzenia hormonalne;
• choroby tarczycy;
• niedobór witamin;
• zatrucia;
• stres;
• leki;
• genetyka;
• błędy w pielęgnacji;
• wypadanie włosów po ciąży.

Wypadanie włosów – hormony

Jedną z najczęstszych przyczyn problemów z włosami, a w tym wypadania włosów są coraz powszechniej występujące zaburzenia hormonalne. Kobiety znacznie częściej niż mężczyźni cierpią na schorzenia autoimmunologiczne.

Hormony tarczycy odgrywają istotną rolę w produkcji nowych włosów oraz utrzymywaniu mieszków włosowych w odpowiedniej kondycji. Zaburzenia pracy narządu mogą skutkować łysieniem, osłabieniem i przerzedzeniem fryzury.
Wypadanie włosów obserwuje się w przebiegu niedoczynności tarczycy (m.in. przy chorobie Hashimoto, a także przy nadprodukcji hormonów T3 i T4 (np. przy nadczynności tarczycy spowodowanej chorobą Gravesa).

Utrata włosów najczęściej rozpoczyna się kilka miesięcy po pojawieniu się choroby i ma charakterystyczny przebieg: wypadanie włosów jest rozproszone, dotyczy całej skóry głowy. Włosy stają się równomiernie rzadkie, bez cofnięcia linii włosów czy wystąpienia łysych obszarów.

Co ważne, choroby tarczycy często współistnieją z innymi chorobami autoimmunologicznymi, np. z łysieniem plackowatym. Wypadanie włosów może być nasilone również na skutek przyjmowania leków stosowanych w zaburzeniach tarczycy, przede wszystkim metimazolu i propylotiouracylu.

Innym częstym zaburzeniem hormonalnym u kobiet jest hiperprolaktynemia, która towarzyszy chociażby laktacji. Natomiast nadczynności tarczycy towarzyszyć może łysienie plackowate.

Wzrost poziomu androgenów

Zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn występuje łysienie androgenowe, spowodowane zbyt wysokim poziomem męskich hormonów płciowych we krwi. Dlaczego włosy wypadają u mężczyzn?

U mężczyzn u podłoża łysienia androgenowego leżą predyspozycje genetyczne – zachodzi nasilona przemiana męskiego hormonu płciowego do aktywnej biologicznie pochodnej DHT. Jednocześnie zwiększa się wrażliwość mieszków włosowych na jego działanie. Ponadto skraca się cykl życia włosa, a macierz włosa ulega ścieńczeniu. Mieszki włosowe ulegają stopniowemu zanikowi, co przyczynia się do nadmiernego wypadania włosów, a ich utrata następuje w bardzo charakterystyczny sposób – najpierw powstają zakola, a potem przerzedzają się włosy na czubku głowy. Ostatecznie następuje całkowita utrata włosów z niemal całej głowy, za wyjątkiem jej obrzeży.

Łysienie androgenowe u kobiet z kolei wynika ze spadku poziomu estrogenów, przez co zaburzony jest stosunek żeńskich i męskich hormonów płciowych. Łysieniu androgenowemu u kobiet sprzyja:

• odstawienie doustnej antykoncepcji hormonalnej;
• zespół policystycznych jajników;
• menopauza;
• zespół Cushinga;
• guzy nadnerczy.

U kobiet najczęściej nie dochodzi do całkowitego wyłysienia, a jedynie do znacznego przerzedzenia fryzury na czubku i przodzie głowy. A problemom z włosami towarzyszy tzw. hirsutyzm, czyli występowanie owłosienia typu męskiego na ciele. Mowa o owłosieniu zlokalizowanym w nietypowych miejscach, takich jak piersi, brzuch, plecy czy twarz.

Wypadanie włosów – niedobory pokarmowe

Bardzo duży wpływ na kondycję włosów ma zbilansowana, urozmaicona dieta. Dlaczego włosy wypadają z powodu diety? Niedobór chociażby jednego ze składników odżywczych może odbić się negatywnie na wyglądzie włosów. Najczęściej zauważalną jest także nasilona kruchość i łamliwość paznokci oraz pogorszenie stanu skóry. Traci ona blask i jędrność, jest poszarzała i przesuszona, ze skłonnością do podrażnień i trądziku. Szczególnie dotkliwie doświadczają tego osoby na monoskładnikowych i niskokalorycznych dietach. Należy zwrócić szczególną uwagę na odpowiednią podaż następujących związków:

• nienasyconych kwasów tłuszczowych;
• białek i aminokwasów;
• witamin: z grupy B, C, D, A i E;
• minerałów: wapnia, magnezu, cynku, miedzi.

W codziennej diecie nie powinno zatem zabraknąć nabiału i chudych mięs, ryb, olejów roślinnych, orzechów i nasion, warzyw i owoców oraz pełnoziarnistych produktów zbożowych. Włosy doskonale wzmocnią także zioła – skrzyp czy pokrzywa. A jeśli nie mamy pewności, czy nasza dieta zapewni włosom wszystkie niezbędne składniki odżywcze, można sięgnąć po odpowiednie suplementy.

Wypadanie włosów w zatruciach

Wypadanie włosów obserwuje się u osób, u których doszło do zatrucia organizmu talem, arsenem lub rtęcią. Poważne zagrożenie – nie tylko dla włosów, ale dla całego organizmu – stanowią także ołów, kadm, tal i bar.
Na zatrucia najbardziej narażone są osoby, które pracują w przemyśle chemicznym, papierniczym, elektrotechnicznym, rafineriach ropy naftowej, elektrowniach węglowych czy metalurgii żelaza. Na kontakt z niekorzystnymi substancjami można zostać narażonym także w domu lub w ogrodzie, podczas remontu, nawożenia roślin czy stosowania trutek na gryzonie.
Niestety, metale ciężkie obecne są również w zanieczyszczonym powietrzu, w związku czym nie sposób całkowicie uniknąć kontaktu z nimi. Ich obecność we włosach można wykryć poprzez specjalistyczne badania – analizę pierwiastkową włosa.

Wpływ stresu na wypadanie włosów

Mechanizm łysienia i wypadania włosów na skutek stresu nie został jeszcze całkowicie poznany i opisany. Niemniej jednak, zależność pomiędzy długotrwałym napięciem emocjonalnym a stanem włosów jest niezaprzeczalnym faktem.

Jedna z teorii, która wyjaśnia, jak stres wpływa na wypadanie włosów, wskazuje na zaburzenia gospodarki hormonalnej oraz układu odpornościowego, do jakich dochodzi na skutek długotrwałego napięcia. Mają one negatywnie oddziaływać na cykl wzrostu oraz produkcji włosów. Mieszki włosowe zostają osłabione, a na skórze głowy obserwuje się proces łysienia.
Wypadanie włosów, którego przyczyną jest stres, ma charakterystyczny przebieg – na skórze głowy lub ciała (łysienie psychogenne często nie ogranicza się jedynie do skóry głowy) obecne są nieregularne, niewielkie ogniska łysienia.
Specyficznym typem łysienia psychogennego jest trichotillmania. Chorzy, którzy doświadczają tego zaburzenia, rozładowują napięcie emocjonalne poprzez autoagresję, objawiającą się wyrywaniem włosów (często jest to działanie nieświadome).

Leki, które powodują wypadanie włosów

Stosowanie określonych leków może sprzyjać wypadaniu włosów.
Łysienie polekowe najczęściej występuje u osób chorych onkologicznie, które poddawane są chemioterapii.
Do leków, których efekty uboczne obejmują wypadanie włosów, zalicza się również:

• interferony (stosowane w leczeniu m.in. stwardnienia rozsianego i wirusowego zapalenia wątroby typu C),
• fibraty (leki przeciwmiażdżycowe),
• androgeny (stosowane w terapii hormonalnej),
• beta-blokery (leki nasercowe),
• retinoidy (pochodne witaminy A, stosowane m.in. w terapii trądziku).

W większości przypadków włosy osłabione są tak długo, jak przyjmowane są leki. Po zakończeniu terapii stan włosów wraca do normy i możliwe jest ich całkowite odrośnięcie.

Do wypadania włosów może dojść również u kobiet, które zakończyły przyjmowanie antykoncepcji hormonalnej. Odstawienie pigułek, plastrów czy zastrzyków często wiąże się z czasowym wzrostem poziomu androgenów we krwi.

Genetyczne przyczyny wypadania włosów

Osoby, których rodzice lub dziadkowie stracili włosy w wyniku łysienia androgenicznego, są zdecydowanie bardziej narażone na wypadanie włosów. W obrębie genów, które odpowiadają za produkcję androgenów oraz przekształcanie ich w dihydrotestosteron, a także genów kodujących receptory androgenów, dochodzi do specyficznych mutacji. Skutkują one nadwrażliwością receptorów na hormon – z tego powodu nawet u osób o prawidłowym stężeniu androgenów dochodzi do negatywnych efektów, np. wypadania włosów lub łysienia.
Androgeny powodują miniaturyzację mieszków włosowych. Wraz z wiekiem chorego wydłużeniu ulega faza telogenowa (faza spoczynku włosa), a faza anagenowa (faza wzrostu włosa) jest coraz krótsza. Zaburzenia te sprawiają, że włosy określa się mianem zminiaturyzowanych: są krótkie, cienkie i słabo napigmentowane.

Łysienie genetyczne najczęściej dotyka osób w wieku 20-50 lat.

Wypadanie włosów po ciąży

W trakcie ciąży dochodzi do wzrostu poziomu estrogenów, które wzmacniają włosy i hamują ich wypadanie. Po porodzie dochodzi do gwałtownego spadku estrogenów, czego konsekwencją jest nagła utrata włosów.

Poporodowe wypadanie włosów dotyczy większości młodych mam (chociaż każda kobieta doświadcza go w różnym stopniu) i najczęściej pojawia się około 2-3 miesiąca po pojawieniu się dziecka na świecie.
Wypadaniu włosów sprzyja także karmienie piersią, w którego trakcie organizm produkuje zwiększoną ilość prolaktyny.
Przeczytaj więcej na temat wypadania włosów po ciąży

Niewłaściwa pielęgnacja

Do osłabienia włosów i nadmiernego ich wypadania przyczynić się może ich niewłaściwa pielęgnacja. Stosowanie zbyt dużych ilości kosmetyków lub preparatów nie dostosowanych do rodzaju włosów, może osłabić strukturę włosa. Zwłaszcza formuły kosmetyków obfitujące w parabeny, silikony, konserwanty czy oleje mineralne wywierają niekorzystny wpływ na włosy. Włosom nie sprzyjają także częste zabiegi farbowania czy trwałej ondulacji czy codzienne zabiegi stylizujące z wykorzystaniem suszarki, lokówki czy prostownicy.

Jak rozpoznać, czy kosmetyki osłabiają nasze włosy? Jeśli po wprowadzeniu do pielęgnacji włosów nowego produktu, zauważymy pogorszenie stanu fryzury, można podejrzewać negatywny wpływ kosmetyku na włosy. Zawsze warto rozważyć wprowadzenie naturalnej pielęgnacji – do każdego typu włosów dopasować można domowej roboty maski, płukanki czy wcierki. Można poeksperymentować także z olejowaniem włosów. Taka domowa pielęgnacja na pewno nie zaszkodzi, a może zauważalnie poprawić wygląd włosów.

Kiedy zgłosić się do trychologa?

Wypadanie włosów to najczęstszy (chociaż oczywiście niejedyny) problem, z jakim pacjenci zgłaszają się do trychologa.
Kiedy warto zdecydować się na wizytę?

• Gdy zauważasz, że tracisz znacznie więcej włosów, niż zwykle (znajdujesz duże ilości włosów na szczotce lub grzebieniu, na ubraniach lub w łazienkowych odpływach).
• Gdy zauważasz, że Twoje włosy stały się zdecydowanie rzadsze.
• Gdy zauważasz, że na skórze głowy pojawiają się miejsca, w których włosy są rzadsze lub zanikają (np. na czubku głowy lub na skroniach).
• Gdy zauważasz, że na skórze głowy pojawiają się niejednolite, rozproszone łysiny (skóra w tych miejscach może dawać objawy bólowe lub swędzieć).
• Gdy jedno z Twoich rodziców (lub innych, bliskich krewnych) zmaga się z łysieniem i chcesz uniknąć genetycznej utraty włosów.

Jakie objawy, poza wypadaniem włosów, wymagają konsultacji trychologicznej? Odwiedź specjalistę, jeżeli:

• stan skóry głowy lub włosów wzbudza Twój niepokój;
• odczuwasz świąd, pieczenie lub jakikolwiek inny dyskomfort w obrębie skóry głowy;
• twoje włosy i skóra głowy nadmiernie się przetłuszczają;
• zaobserwowałeś pojawienie się łupieżu (suche, białe łuski widoczne są na skórze głowy, pomiędzy włosami, na ubraniach);
• na skórze głowy pojawiły się rumieniowate plamy, pokryte tłustymi łuskami (objaw ten może świadczyć o łojotokowym zapaleniu skóry głowy);
• na skórze głowy zauważyłeś okrągłe, ciemnoczerwone lub różowe grudki pokryte srebrzystą łuską (może być to objaw łuszczycy);
• chcesz profilaktycznie zadbać o swoje włosy lub skórę głowy lub sprawdzić ich kondycję i uzyskać poradę dotyczącą prawidłowej pielęgnacji;
• otrzymałeś skierowanie od innego specjalisty, np. dermatologa.

Pilnej konsultacji trychologicznej wymagają stany nagłe, pojawiające się „z dnia na dzień”. Pamiętaj, że kiepska kondycja włosów i skóry głowy to często znacznie więcej, niż problem estetyczny. Wiele z wymienionych objawów może świadczyć o poważnych chorobach i dolegliwościach, które wymagają specjalistycznego leczenia.